Cinsel İşlev Bozuklukları Tanı Tedavi Merkezi

​

Tanım ve Yaygınlık

 

Sertleşme Sorunu, Ereksiyon Bozukluğu ya da tıbbi adıyla Erektil Disfonksiyon (ED), penisin cinsel ilişkiyi başlatacak veya sürdürecek yeterli sertliği sağlayamaması durumudur. Erkeklerde en sık karşılaşılan cinsel işlev bozukluğudur. Genç, orta ve ileri yaş gruplarının tamamında görülebilir. ED; vasküler, nörolojik, hormonal ya da psikolojik pek çok nedene bağlı olarak gelişebilir. Ancak her olguda, az ya da çok, psikolojik etkenlerin rol oynadığı da unutulmamalıdır.

 

Her ne kadar hayati bir tehlike oluşturmasa da, ED bireyin yaşam kalitesi, özgüveni ve özellikle çift ilişkileri üzerinde ciddi olumsuz etkilere yol açar.

Araştırmalar, 40–70 yaş aralığındaki erkeklerin yaklaşık %50’sinde ereksiyon bozukluğu bulunduğunu göstermektedir. Bu yaş grubunun %10’unda ise durum ileri düzeydedir. Yaş ilerledikçe hem görülme sıklığı hem de şiddet artar.

​

 

 

ED’nin Organik Nedenleri

 

Organik ED, fiziksel kökenli olup genellikle yavaş ve ilerleyici seyirlidir. Başlıca alt gruplar şunlardır:

​

1. Vaskülojenik ED

 

• Arteriyel Yetmezlik: Penis içine yeterli kan akımının sağlanamaması (ör. ateroskleroz)

• Venöz Kaçak: Peniste toplanan kanın erken geri dönüşü

• Kombine Tip: Hem giriş hem çıkış sisteminde bozulma

 

 

2. Nörojenik ED

 

• Omurilik yaralanmaları, multipl skleroz (MS), Parkinson hastalığı, pelvik cerrahiler sonrası sinir hasarı gibi durumlarda görülür.

 

 

3. Endokrinolojik ED

 

• Testosteron eksikliği (hipogonadizm), tiroid hastalıkları, prolaktin yüksekliği gibi hormonal dengesizlikler

 

 

4. İlaç Kaynaklı ED

 

• Antidepresanlar (özellikle SSRI’lar), antihipertansifler, antipsikotikler ve bazı diüretikler bu yan etkiye neden olabilir.

 

 

5. İatrojenik ED

 

• Prostat kanseri nedeniyle yapılan cerrahi (radikal prostatektomi) ya da radyoterapi gibi müdahaleler sonrası gelişebilir.

 

 

ED İçin Risk Faktörleri

 

ED ile güçlü ilişki içinde olan klinik ve yaşam tarzı faktörleri şunlardır:

 

• Diyabet mellitus

• Hipertansiyon

• Koroner arter hastalığı

• Sigara ve alkol kullanımı

• Dislipidemi (kolesterol yüksekliği)

• Obezite

• Hareketsiz yaşam tarzı

• Stres ve depresyon

 

Bu risk faktörlerinin kontrol altına alınması, ED’nin hem önlenmesinde hem de tedavisinde büyük önem taşır.

 

 

Tanı Yöntemleri

 

Tanıya yönelik ilk adım, ayrıntılı bir medikal ve cinsel öykü ile başlar. Ardından fizik muayene, kan testleri ve gerekirse özel görüntüleme yöntemleri uygulanır.

​

Temel Tanı Araçları:

 

• Hormon profili: Testosteron, prolaktin, TSH, LH, FSH

• Metabolik testler: Açlık kan şekeri, HbA1c, lipid profili

• Penil Doppler Ultrasonografi: Kan akım bozukluklarını gösterir

• Nokturnal Penil Tümesans (NPT): Uyku sırasında sertleşme olup olmadığını ölçer

 

 

Tedavi Seçenekleri

 

 

1. Oral İlaçlar (PDE5 İnhibitörleri)

 

ED’nin ilk basamak tedavisidir. Sildenafil, tadalafil, vardenafil ve avanafil gibi ajanlar penis damarlarında genişleme sağlayarak sertleşmeyi kolaylaştırır. Günlük ya da ilişki öncesi kullanım şekilleri vardır.

 

Not: Bu ilaçların nitrattan türetilmiş kalp ilaçlarıyla birlikte kullanımı ciddi hipotansiyon riski nedeniyle kontrendikedir.

 

 

2. Hormon Replasman Tedavisi (TRT)

 

Total ve serbest testosteron düzeylerinin düşük olduğu hipogonadal erkeklerde uygulanır. Jel, bant veya enjeksiyon formları tercih edilebilir. Hormon tedavisi öncesi PSA takibi ve hematokrit düzeyleri mutlaka değerlendirilmelidir.

 

 

3. Vakum Erektil Cihazları (VED)

 

Penis çevresine negatif basınç uygulayarak kanın kavernöz yapılara dolmasını sağlar. Özellikle venöz kaçak durumlarında yardımcı olabilir. Genellikle ereksiyon halkasıyla birlikte kullanılır.

 

 

4. İntrakavernöz Enjeksiyon ve Üretral İlaçlar

 

Papaverin, alprostadil gibi ajanlar doğrudan penis içine veya üretraya uygulanarak ereksiyon oluşturur. PDE5 inhibitörlerine yanıt alınamayan vakalarda ikinci basamak olarak önerilir.

 

 

5. ESWT (Düşük Yoğunluklu Şok Dalga Tedavisi)

 

Noninvaziv bir yöntemdir. Kavernozal yapılarda anjiyogenez (yeni damar oluşumu) uyarılarak damar sağlığı iyileştirilir. Özellikle vaskülojenik ED’de etkilidir.

 

 

6. Cerrahi Seçenekler

 

• Venöz ve arteriyel cerrahiler: Sınırlı endikasyona sahip olup nadiren uygulanır.

• Penil Protez (Mutluluk Çubuğu): Tüm medikal tedavilere yanıt alınamayan, ileri düzey organik ED vakalarında kalıcı ve etkili bir çözümdür. Malleabl (bükülebilir) ve şişirilebilir tipleri mevcuttur.

 

 

Psikojenik Ereksiyon Bozuklukları

 

Organik nedenlerin dışlandığı durumlarda sorun büyük olasılıkla psikolojiktir. Performans kaygısı, cinsel mitler, özgüven eksikliği, eş ile uyumsuzluk veya geçmiş travmalar en sık nedenlerdir. Danışanın kendini “hasta” olarak etiketlemesi bile tedavi sürecini zorlaştırabilir.

​

Psikodinamik Temel Nedenler

 

• Performans anksiyetesi (başaramama korkusu)

• Fallik kimlik krizleri

• Cinsel suçluluk duyguları, dinsel/tabusal baskılar

• Cinsel bilgi eksikliği, eşin eleştirel/soğuk tutumu

• Travmatik çocukluk yaşantıları

• Homoseksüel yönelim belirsizliği

• Penis boyu saplantısı

 

 

Psikojenik ED’de Tedavi Yaklaşımı

​

Terapötik Hedefler:

 

• Cinsel bilgi ve farkındalığın artırılması

• Olumsuz düşünce kalıplarının (ör. “yetersizim”) değiştirilmesi

• Cinsel ilişkiyi performans odaklı değil, haz odaklı hale getirme

• Çift iletişimini güçlendirme

• Gerekiyorsa kısa süreli farmakolojik destek kullanımı

 

 

Cinsel Terapi Aşamaları:

1. Cinsel ilişki yasağı (performans baskısını kaldırmak için)

2. Erotik dokunuşlar ve masaj teknikleri

3. Partnerbasyon ve fantezi çalışmaları

4. Koital birlikteliğe kontrollü geçiş

5. İleri düzey sevişme sanatı ve yakınlık inşası

 

Çift ile birlikte yürütülen terapiler, bireysel yaklaşımlara göre daha başarılı sonuçlar vermektedir. Bu süreçte kadın partnerin rolü büyük önem taşır; destekleyici ve yapıcı bir tutum, tedavi sürecinin başarısını belirgin biçimde artırır.

 

 

Sonuç

Erektil disfonksiyon, gerek organik gerekse psikolojik kökenli olsun, multidisipliner ve bireye özel yaklaşımlarla tedavi edilebilen bir durumdur. Tanı ve tedavi sürecinde sadece semptoma değil, sorunun altında yatan tüm faktörlere bütüncül şekilde yaklaşmak gerekir.

 

Çift odaklı terapi programları, sağlıklı yaşam alışkanlıklarının kazandırılması ve gerekirse farmakolojik desteklerle yapılan bu çok yönlü yaklaşım, ED sorununu kalıcı şekilde çözmede oldukça etkilidir.